Kabila la Wapogolo ni moja ya makabila ya Tanzania, linalopatikana hasa katika mkoa wa Iringa, hususan Wilaya ya Njombe na sehemu za mkoa wa Mbeya. Wapogolo ni sehemu ya kundi kubwa la Wahehe, lakini wamejulikana kwa mila na desturi zao maalum.
Asili na Historia
Wapogolo wanatokana na jamii za Kibantu ambazo zilihamia kusini mwa Tanzania kutoka maeneo ya kaskazini. Wanajulikana kwa ustadi wao katika shughuli za kilimo, hasa kilimo cha mahindi, maharage, na mazao mengine ya chakula.
Utamaduni na Mila
Utamaduni wa Wapogolo umejikita katika mfumo wa kijamii wa ukoo, ambapo ukoo una nafasi muhimu katika malezi, ndoa, na urithi wa mali. Mila zao zinajumuisha sherehe mbalimbali kama vile matambiko kwa ajili ya mvua, mavuno, na kuwatambua wazee na mababu zao.
Lugha inayozungumzwa na Wapogolo ni Kihehe, lakini kwa mchanganyiko wa lafudhi yao ya pekee inayojulikana kama Kipogolo. Lugha hii ina tofauti ndogo na Kinyaturu na Kibena, ambazo ni lugha za makabila jirani.
Sanaa na Muziki
Wapogolo wanajulikana kwa sanaa zao za asili kama vile ufinyanzi, utengenezaji wa mikeka, na sanaa za uchoraji mwili. Muziki wao unahusisha ngoma na nyimbo za jadi ambazo hutumiwa wakati wa sherehe na matukio muhimu.
Dini na Imani
Wapogolo, kama makabila mengine ya Tanzania, wanaamini katika miungu ya jadi na mizimu ya mababu. Wana sherehe maalum za kitamaduni zinazohusisha tambiko na sadaka kwa miungu yao kwa lengo la kuomba baraka, mvua, au kinga dhidi ya magonjwa na majanga.
Mabadiliko ya Kisasa
Kwa sasa, Wapogolo wanakabiliwa na changamoto za kisasa kama vile mabadiliko ya kijamii na kiuchumi, pamoja na uhamasishaji wa dini za kigeni kama Ukristo na Uislamu. Hii imeleta mabadiliko katika tamaduni zao, huku baadhi ya mila za asili zikipotea au kubadilika kwa kiasi kikubwa.
Hata hivyo, bado wanaendelea kuhifadhi baadhi ya mila na desturi zao, na wanaendelea kuwa sehemu muhimu ya jamii ya kusini mwa Tanzania.
Makala hii imeandikwa na Mapuli Kitina Misalaba