Na Mapuli Kitina Misalaba
Watoto hususani wanafunzi katika mkoa wa
shinyanga wako katika hatari ya kupata utapiamlo na kusitisha masomo kutokana
na ukosefu wa chakula cha kutosha kufuatia jamii mkoani humo kushindwa
kuzalisha chakula cha kutosha kwa sababu za ukame.
Wakizungumza na waandishi wa habari kutoka chama cha
waandishi wa habari za vijijini nchini Tanzania (RUJAT) baadhi ya wakulima wa
kijiji cha Songambele, kata ya Salawe, wilaya ya Shinyanga Vijijini,
wanakabiliwa na changamoto kubwa za mabadiliko ya tabianchi, hali inayozidisha
matishio ya kiusalama na hofu ya kutokea kwa baa la njaa na ongezeko la
umasikini.
Wamebainisha kuwa mabadiliko ya tabia nchi
yamesababisha kubadilika kwa majira ya mvua na kupungua kwa mvua za kutosha,
kupungua kwa mavuno, na changamoto za maji ya umwagiliaji, hasa wakati wa
kiangazi.
Samwel Gulaka, mkazi wa kitongoji cha Machongo,
anaeleza jinsi mabadiliko haya yameathiri familia yake na kupelekea watoto
kuanza kuzorota kwenye mahudhurio shuleni na kuyumba kwa afya.
"Mimi ni mkulima wa bustani kwa
zaidi ya miaka kumi, kilimo hiki kimekuwa chanzo cha kipato changu lakini tangu
mwaka 2022, hali imekuwa mbaya ambapo Mwaka huo, mazao yangu yalinyauka kwa
sababu ya ukosefu wa maji ya kumwagilia nilitumia gharama kubwa lakini sikuweza
kupata mavuno kabisa hali hiyo ilisababisha njaa na matatizo makubwa ya
kifamilia," anasema Gulaka kwa masikitiko
makubwa.
Gulaka anategemea kilimo cha bustani kwa mahitaji
yote ya familia, ikiwa ni pamoja na kununua chakula na kusomesha watoto hata
hivyo, kuanzia mwaka 2022, maji yamekuwa yakikauka kila kiangazi, na hali hii
imelazimisha baadhi ya wakulima kuacha kulima mazao fulani. "Tunaomba
serikali na wadau wengine watujengee kisima cha maji au malambo makubwa ambayo
yatatuwezesha kupata maji ya uhakika wakati wote wa Bustani," anaomba
Gulaka.
Kwa upande wake Piter Lutonja, mkazi wa Songambele,
anaeleza kuwa athari za mabadiliko ya tabianchi zimeathiri uwezo wake wa
kuhudumia familia.
"Kilimo cha bustani kimekuwa
changamoto Nyanya ambazo zamani nilikuwa napata milioni mbili kwa miche 2000,
sasa nalazimika kuishia na shilingi laki tano tu hali ya ukosefu wa maji wakati
wa kiangazi, kutoka Juni hadi Septemba, inaharibu mazao na kutufanya tupate
hasara kubwa," anasema.
Lutonja anasema changamoto hizo zimemlazimu kufanya
vibarua ili kulisha familia na kusomesha watoto.
"Kuna wakati nilishindwa kabisa
kusomesha mtoto wangu kwa sababu sikuwa na pesa baada ya mazao kuharibika
Kilimo cha bustani, ambacho kilikuwa cha faida kubwa, sasa kinaonekana kuwa
mzigo," anaeleza kwa uchungu.
Simon Mayala, mkulima wa mpunga na mahindi kutoka
kitongoji cha Kituli, anasema kuwa mvua zisizotabirika zimepunguza mavuno kwa
kiasi kikubwa. "Zamani nilikuwa napata gunia 30 kwa hekari mbili za
mpunga, lakini sasa napata gunia 10 tu. Mahindi, ambayo zamani nilivuna gunia
20 kwa hekari mbili, sasa naishia na gunia tano mavuno haya hayakidhi hata
chakula cha familia, achilia mbali mahitaji mengine kama ada za shule,"
anasema Mayala.
Shija Ntemi, mkulima mwingine wa mahindi, anasema
mwaka 2023 alipata gunia mbili tu kutoka hekari saba alizolima hali hiyo
ilimfanya abadilishe mazao na kulima mihogo, ambayo ilimletea gunia 28 hata
hivyo, bado hajafikia malengo yake ya kuendesha familia na kusomesha watoto
saba. "Nikiwa na watoto watatu sekondari na wengine shule ya msingi,
najikuta nikikopa mara kwa mara ili kuhakikisha wanasoma Kilimo ndiyo tegemeo
letu, lakini hali ya mvua imekuwa tatizo kubwa," anasema Ntemi.
Hali hii imesababisha baadhi ya wakulima kubadili
mbinu na kuanza kutumia teknolojia za kisasa ambapo George Lameck, mkulima wa
kisasa wa mpunga na mahindi, anasema kuwa kilimo cha kisasa kimekuwa na faida
kubwa licha ya changamoto za tabianchi. "Mwaka 2023, nililima hekari moja
ya mpunga na kupata gunia 25 Kilimo cha kisasa kinanisaidia kutumia mbegu za
muda mfupi na kupata mavuno mengi," anasema Lameck, akihimiza wakulima
wengine kuachana na kilimo cha jadi.
Afisa Mtendaji wa kijiji cha Songambele, Bi. Evalina
Isack, anasisitiza umuhimu wa kilimo cha kisasa. "Mabadiliko haya ya
tabianchi yamekuwa yakiwaathiri sana wakulima wanaotegemea kilimo cha jadi,
nawashauri wakulima kutumia pembejeo za kisasa ili kuongeza mavuno na
kukabiliana na hali ya hewa isiyotabirika," anasema Evalina.
Kwa upande wake, Afisa kilimo wa kijiji hicho Bi. Atules Wilfred anashauri wakulima kulima mazao yanayostahimili ukame kama mtama, alizeti,
viazi, na mihogo ili kupunguza athari za moja kwa moja za mabadiliko ya
tabianchi.
Kupitia msaada wa serikali, mashirika, na
wadau wengine, wakulima wa Songambele wanaweza kupunguza changamoto
wanazokabiliana nazo na kujenga maisha bora kwa familia zao.
Miongoni mwa Mashirika yanayojihusisha na utoaji wa elimu kuhusu masuala ya kilimo endelevu na kukabiliana na athari za mabadiliko ya tabia nchi ni Chama cha waandishi wa habari za Vijijini (RUJAT), Shirika la We-World la nchini Italia, shirika la mpango wa chakula la Umoja wa mataifa (WFP) shirika la kilimo na chakula duniani (FAO) pamoja na Wizara mtambuka za serikali ya Jamhuri ya muungano wa Tanzania hususani Kilimo, Afya, Mazingira, Mifugo na Umwagiliaji.
Simon
Mayala, mkulima wa mpunga na mahindi kutoka kitongoji cha Kituli kijiji cha
Songambele akiendelea na shughuli.
Shija Ntemi, mkulima wa mahindi kijiji cha
Songambele akizungumza na waandishi wa habari
kutoka chama cha waandishi wa habari za vijijini nchini Tanzania (RUJAT).
George Lameck, mkulima wa kisasa wa mpunga na mahindi kijiji cha Songambele akizungumza na waandishi wa habari kutoka chama cha waandishi wa habari za vijijini nchini Tanzania (RUJAT).
George Lameck, mkulima wa kisasa wa mpunga na mahindi kijiji cha Songambele akizungumza na waandishi wa habari kutoka chama cha waandishi wa habari za vijijini nchini Tanzania (RUJAT).
Piter Lutonja mkulima wa Bustani, mkazi
wa kijiji cha Songambele akizungumza na waandishi wa habari kutoka chama cha
waandishi wa habari za vijijini nchini Tanzania (RUJAT).
Piter Lutonja akiendelea na kilimo cha Bustani.
Piter Lutonja akichota maji katika eneo ambalo anadai kukauka kila Mwaka kutokana na mabadiliko ya tabia nchi.
Afisa kilimo wa kijiji cha Songambele Bi. Atules Wilfred akizungumza na waandishi wa habari kutoka chama cha waandishi wa habari za vijijini nchini Tanzania (RUJAT).